အထူးသျဖင့္အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ပါ..ေဒါက္တာတင့္ေဆြတင့္ေဆြဘေလာ့က္ကေနျပန္ယူထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္..
Cervicitis ဆိုတာ ေရာဂါလား၊ ဘာပါလဲ ဆရာ။ ဘာေၾကာင့္ ၿဖစ္ရတယ္ ဆိုတာရယ္ ၿဖစ္ေနတာက ေရာဂါဆို ဘယ္လို ကုသရတယ္၊ ဘာေတြ ေရွာင္လို ့ဘယ္လိုေနရတယ္၊ က်န္းမာေရး-ပညာေပး ေၿပာၿပရွင္းၿပေပးပါဆရာ။
Cervicitis ဆိုတာ သားအိမ္အဝေရာင္တဲ့ ေရာဂါျဖစ္တယ္။ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အမ်ိဳးသမီး တဝက္ေလာက္ တသက္မွာတခါ ျဖစ္တတ္ၾကတယ္။ ျဖစ္ေနမွန္း မသိၾကတာလဲ မနည္းဘူး။ Bacterial vaginosis (ဗဂ်ိဳင္းနား) ေရာင္ရာကေနလဲ ဆက္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
အသက္ ငယ္ငယ္နဲ႔ ဖို-မဆက္ဆံတာ၊ လိင္ဆက္ဆံနည္း ဆန္းျပားတာ၊ (ကြန္ဒြမ္) မပါဘဲ ဆက္ဆံတာ၊ အရင္က STDs လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ ျဖစ္ဘူးတာ၊ လိင္ဆက္ဆံဘက္ အေဖၚမ်ားတာေတြက ဒီေရာဂါ ပိုျဖစ္ေစပါတယ္။
လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြထဲက Gonorrhea ဂႏိုရီးယား၊ Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီယား)၊ Trichomoniasis (ထရြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္)၊ HIV (အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ)၊ Genital herpes လိင္လမ္းေရယံု ေတြကေန ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ HPV လိင္လမ္း-ၾကြက္ႏို႔ ကေန အဲလို ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုေပမဲ့ Mayo Clinic ကေတာ့ သက္ေသ မရွိဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
ေရာဂါပိုး မဟုတ္ေပမဲ့လဲ -
• Vaginal douches ေမြးလမ္းေဆးေၾကာင္းသံုး ေဆးရည္ေတြ၊
• Pessary, Tampon ရာသီလာတံုး သံုးတဲ့ပစၥည္းေတြ၊
• Cervical cap, Diaphragm, Latex, Contraceptive creams ကိုယ္ဝန္တား ပစၥည္း-ေဆးေတြ၊
• သုတ္ပိုးသတ္ေဆး၊ (ကြန္ဒြမ္) ေတြနဲ႔ မတည့္သူေတြမွာလဲ ပိုးဝင္တာ ပိုလြယ္ေစတယ္။
• စစ္ေဆးရာမွာ သံုးတဲ့ Surgical instrument ခြဲစိတ္ကရိယာေတြကေနလဲ ပိုးမသန္႔ရင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• တခ်ိဳ႕မွာ ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ ရွာမေတြ႔တတ္ပါ။
သားအိမ္ဝ ေရာင္တယ္ ဆိုတာနဲ႔ အရင္ဆံုးသိလာမဲ့ လကၡဏာကေတာ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန တခုခုဆင္းတာ ျဖစ္တယ္။ အျဖဴေရာင္၊ အဝါေရာင္၊ မီးခိုးေရာင္ စတဲ့ အေရာင္ေတြလဲ ဆင္းႏိုင္တယ္။ ရာသီဆင္းအျပီး ပိုသိသာတယ္။ ယားမယ္၊ အေနရခက္မယ္၊ ဆက္ဆံရင္ နာမယ္၊ ၾကားရက္ျဖစ္ျဖစ္၊ ဆက္ဆံေနတံုး ျဖစ္ျဖစ္ ေသြးဆင္းမယ္၊ ဆီးပူ-ဆီးေအာင့္မယ္၊ ခါးျဖစ္ျဖစ္ ဆီးစပ္ျဖစ္ျဖစ္ နာမယ္။ ဆိုးတဲ့ အဆင့္ ျဖစ္လာရင္ အနံ႔ဆိုးဝါးတာေတြ ဆင္းမယ္။ ဒိေနာက္ ကိုယ္ပူလာမယ္၊ ပ်ိဳ႕ျခင္လာမယ္။
ေရာဂါလို႔ သံသယနဲ႔ လာသူကို ေရာဂါ ရာဇဝင္ ေမးတယ္။ ခံစားေနရာတာအျပင္ လိင္ဆက္ဆံေရး၊ အိမ္ေထာင္ေရး ေမးမယ္။ Pelvic exam ေမြးလမ္း စစ္ေဆးမယ္။ Specimen collection ေမြးလမ္းက ဆင္းေနတာကို ရယူစစ္ေဆးမယ္။ သားအိမ္အဝ ကင္ဆာ ဟုတ္-မဟုတ္ကို Pap smear test နည္းနဲ႔ သိႏိုင္တယ္။
1. Chlamydia trachomatis ပိုးက Neisseria gonorrhoeae ပိုးထက္ပိုျပီး အျဖစ္မ်ားတယ္။
2. နဲနဲပါးပါး ျဖစ္တတ္တဲ့ Herpes simplex virus (HSV) နဲ႔ T. vaginalis ပိုးေတြကေန သားအိမ္အဝရဲ႕ Ectocervix အေပၚယံလႊာ Squamous epithelium ကို ထိခိုက္ေစတယ္။
3. Mycoplasma genitalium, Streptococci (A and B) (ဗက္တီးရီးယား) ေတြကလဲ ျဖစ္ေစတယ္။
4. Cytomegalovirus (ဗိုင္းရပ္စ္) ေၾကာင့္ျဖစ္ရင္ လကၡဏာ မျပတာ မ်ားတယ္။
Antibiotic therapy ေဆးေတြက အေတာ္ႏိုင္ပါတယ္။
• STDs လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြဆိုရင္ ဆိုင္ရာ-ႏိုင္ရာ ေဆးေတြ ေပးရမယ္။
• Chlamydial cervicitis ျဖစ္တာကို Doxycycline ေဆးေပးတာ မ်ားတယ္။
• Genital herpes ေမြးလမ္း-ေရယံုဆိုရင္ Acyclovir (Zovirax) ေဆးေပးမယ္။
• ၇ ရက္ လိင္မဆက္ဆံပါနဲ႔။
• Safe-sex practices စိတ္ခ်ရတဲ့ လိင္ဆံမႈျပဳပါ။ ကိုယ့္အေဖၚကိုယ္ သိပါ။ အေဖၚမ်ားတာ မေကာင္းပါ။
• ေရာဂါပိုးက ေမြးလမ္းမွာ ေရာဂါစကတည္းက သားအိမ္အထိ မေရာက္ခင္ ေဆးကုပါ။
• Electrocoagulation လွ်ပ္စစ္နည္း၊ Cryotherapy ေအးခဲေစနည္း နဲ႔ Laser (ေလဆာ) နည္းေတြနဲ႔လဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ေဆးနဲ႔မရမွ လုပ္ပါတယ္။ ဒါေတြလုပ္ရင္ ေမြးလမ္းက်ဥ္းတာ ထိခိုက္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ဘာမွ မခံစားရလို႔ မကုဘဲေနရင္ ၾကာေတာ့ -
1. Pelvic Inflammatory Disease (PID) တင္ပဆံုးတြင္း အဂၤါေတြ ေရာင္တာ ဆက္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
2. Infertility ကေလးမရ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
3. Ectopic pregnancy သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္ႏိုင္တယ္။
4. Chronic pelvic pain ဆီးစပ္ေနရာ တာရွည္ နာေနတတ္တယ္။
5. Spontaneous abortion သူ႔အလိုလို ကိုယ္ဝန္ ပ်က္တတ္တယ္။
6. Cervical cancer သားအိမ္အဝ ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
7. ကေလး ေစာေမြးႏိုင္တယ္။
8. ေမြးလာတဲ့ကေလး ပိုးဝင္ႏိုင္တယ္။ ႏူမိုးနီးယား၊ မ်က္စိထိခိုက္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၃-၄-၂ဝ၁၁
No comments:
Post a Comment