႐ူးဆိုး၏ပညာေရးဆိုင္ရာအျမင္

Written by တင္ညြန္႔
ပညာေရးသေဘာတရားမ်ားကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည့္ ႐ူးဆိုး၏ Émile စာအုပ္သည္ လူငယ္တစ္ဦးအေနျဖင့္ “သဘာ၀ ပညာေရး” အတြက္ မည္သို႔ကိုယ္ပိုင္ေဖြရွာေလ့လာခဲ့ပုံကို တင္ျပထားသည့္စာအုပ္ျဖစ္သည္။ ႐ူးဆိုး၏သေဘာတရားမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္ပညာေရး သို႔မဟုတ္ ျပည္သူ႕ပညာေရးတြင္ အသုံးခ်ႏိုင္ရန္ ေနာက္ပိုင္းက်မွ ေဆြးေႏြးစရာျဖစ္လာခဲ့ၾကသည္။ ျပည္သူ႕ပညာေရး ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ႐ူးဆိုး၏အျမင္မ်ားကိုၾကည့္လၽွင္
“လူသည္ အသက္ရွင္စကတည္းက အသက္ရွင္ရပ္တည္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေလ့လာသင္ယူရသည္။ ေမြးလာသည္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ခံယူခြင့္ရွိသူျဖစ္သျဖင့္ ႏိုင္ငံသားတာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ရန္ စတင္ေလ့က်င့္ရေပေတာ့မည္။ အ႐ြယ္ေရာက္သူတိုင္း အတြက္ သတ္မွတ္ထားေသာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား ရွိသကဲ့သို႔ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသည့္ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား လည္း ရွိရမည္ျဖစ္သည္။ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အျပန္အလွန္ေလးစားတတ္ေစရန္၊ က်ိဳးႏြံတတ္ေစရန္စတင္သင္ၾကားေပးရမည္ျဖစ္သည္” ဟု အေစာပိုင္းကတည္းကသူ႕စာေပမ်ားတြင္ေတြ႕ျမင္ခဲ့ရသည္။
႐ူးဆိုး၏ပညာေရးဆိုင္ရာအျမင္တြင္ -
ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ ခ်ည့္နဲ႔စြာျဖင့္ေမြးဖြားလာခဲ့ၾကသည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔တြင္ အင္အားေတြလိုအပ္သည္။ အကူအညီ မဲ့ေသာေၾကာင့္ အေထာက္အပံ့လိုအပ္သည္။ စဥ္းစားဉာဏ္မရွိေသာေၾကာင့္ ဆင္ျခင္တုံတရားလိုအပ္သည္။ ေမြးဖြားလာစဥ္ကတည္းက မျပည့္ စုံခဲ့ေသာေၾကာင့္ လူသား၏အေမြကိုဆက္ခံႏိုင္ရန္ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ျဖစ္လာသည္။ ထိုလိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မည့္ အရာသည္ ပညာေရးသာျဖစ္သည္။
ထိုပညာေရးသည္ သဘာ၀တရား၊ လူသားႏွင့္၊ ႐ုပ္ဝတၳဳ ပစၥည္းမ်ားမွလာသည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ကိုယ္အဂၤါမ်ားႏွင့္ အာ႐ုံခံစားႏိုင္စြမ္းတို႔ကို ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာေစရန္ ေလ့လာသင္ယူျခင္းသည္ သဘာ၀တရားပညာျဖစ္သည္။ လူသားသည္ လူသား ထံမွသာ ေလ့လာသင္ယူျခင္းသည္ လူသားပညာျဖစ္ၿပီး၊ လူသားသည္ ပတ္ဝန္းက်င္ထံမွ ေလ့လာသင္ယူျခင္းသည္ ႐ုပ္ဝတၳဳပညာျဖစ္သည္။
ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ ဆရာသုံးဦး၏သင္ၾကားျခင္းကို ခံၾကရသည္။  ထိုဆရာသုံးဦးသင္ၾကားမႈမ်ား ဝိေရာဓိျဖစ္လၽွင္ တပည့္ ျဖစ္သူသည္ ပညာရည္ခ်ိဳ႕ငဲ့ၿပီး ကိုယ္တိုင္ၿငိမ္းခ်မ္းသည့္အရသာကို ဘယ္ေသာအခါမွ ခံစားႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။ ဆရာသုံးဦး၏ သေဘာညီမၽွလၽွင္ တပည့္ျဖစ္သူသည္ ပန္းတိုင္သို႔အေရာက္လွမ္းႏိုင္မည္ျဖစ္သလို၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ႏိုင္မည္လည္းျဖစ္သည္။ သို႔မွသာသူ႕ကို ပညာတတ္ဟူ၍ ေခၚေဝၚႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။
အရာရာသည္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မႈအေပၚမူတည္သည္။ လူသား၏ပညာေရးသည္ လူသားကသာ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သည္။ ကိုယ္ကထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းရွိ မရွိမေသခ်ာလၽွင္ေသာ္မွ ေကာင္းျမတ္သည့္စိတ္ထားႏွင့္ စကားတို႔ျဖင့္ တိုက္႐ိုက္ထိန္းခ်ဳပ္မႈကို ခံယူရန္ အခြင့္အေရးရွိသည္။ ကေလးမ်ားသည္ ထိုအခြင့္အေရးမ်ိဳး ရရွိသင့္သည္။
ပညာသင္ၾကားေရးသည္ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ခုခုကိုရယူရန္ ေမၽွာ္လင့္ထားမႈမရွိလၽွင္ ေအာင္ျမင္သည့္ ပညာေရးဟူ၍ မဆိုႏိုင္ေပ။ သို႔ျဖစ္ရာ ပညာသင္ၾကားေရးကို အႏုပညာရပ္ Art  တစ္ခုအေနျဖင့္ ႐ႈျမင္ ၾကည့္တတ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ပန္းတိုင္မရွိသည့္ ႀကိဳးပမ္းအား ထုတ္မႈသည္ အခ်ည္းႏွီးသာျဖစ္မည္။ ပန္းတိုင္သို႔ေရာက္မေရာက္ဆိုသည္မွာ အခြင့္အလမ္းရ မရဆိုသည္ႏွင့္လည္းဆိုင္ေသးသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ ပန္းတိုင္ဆိုသည္အဘယ္နည္း။ သဘာ၀အတိုင္း ျဖစ္ပ်က္ႏိုင္မႈသည္ ပန္းတိုင္ျဖစ္သင့္သည္။ ပညာေရးတြင္ သဘာ၀ ဦးတည္ခ်က္သုံးရပ္သည္ အၿပိဳင္လုပ္ေဆာင္လၽွက္ရွိၾကသည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ လိုက္နာရ မည့္အခ်က္ႏွစ္ခ်က္မွာ ထိုသဘာ၀လမ္းေၾကာင္း အတိုင္းလိုက္ရန္ႏွင့္ သဘာ၀ထက္မေက်ာ္လြန္ေစရန္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းရွိေရးပင္ျဖစ္သည္။
ကေလးတစ္ေယာက္၏အျမင္သည္ လူႀကီးတစ္ေယာက္အျမင္ႏွင့္ လုံး၀ကြဲျပားႏိုင္သည္။ ကေလးသည္ အျပစ္ကင္းျခင္း၊  အားငယ္တတ္ျခင္း၊ ရင့္က်က္ႏိုင္စြမ္းေႏွးေကြးတတ္ျခင္းတို႔အျပင္  ေပ်ာ္႐ႊင္လိုျခင္း၊ လြတ္လပ္ လိုျခင္းတို႔ေၾကာင့္ လူႀကီးႏွင့္တူညီသည့္ အျမင္မ်ိဳးရွိႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ဆိုရလၽွင္ ကေလးဆို သည္မွာ သဘာ၀အားျဖင့္ေကာင္းျမတ္သည့္သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
လူတစ္ေယာက္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈသည့္ အဆင့္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျဖတ္ေက်ာ္လာၾကရသည္။ အဆင့္တိုင္းတြင္ သူႏွင့္သင့္ေလၽွာ္သည့္ ပညာကို ရွာေဖြဆည္းပူးခဲ့ရသည္ခ်ည္းျဖစ္သည္။
ကေလးတစ္ေယာက္အား ဘာသင္ၾကားေပးသင့္သည္ကို ဆုံးျဖတ္ျခင္းသည္ ကေလး၏သဘာ၀ႏွင့္ သူ႕ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အဆင့္ကို နားလည္မွသာျဖစ္မည္။
လူတစ္ဦးက လူတစ္ဦးအေပၚတန္ဖိုးထား ေလးစားမႈသည္ သူတက္လွမ္းလာခဲ့ရသည့္ အဆင့္ႏွင့္လည္း ဆိုင္သည္။ ပညာေရး ဆိုသည္မွာ လူတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ သီးျခားအရည္အေသြးကို ပိုင္းျဖတ္ႏိုင္ရန္ျဖစ္သည္။ “လူတိုင္းကိုယ္ပိုင္စိတ္ခံစားခ်က္ရွိသည္” ဆိုသည့္ အခ်က္ကို မေမ့သင့္ေပ။
ကေလးတိုင္း အေျခခံအားျဖင့္ စိတ္လိုက္မာန္ပါလုပ္လိုစိတ္ ရွိၾကသည္။ ဂနာမၿငိမ္ျဖစ္ေနသည့္သူတို႔စိတ္ကို စပ္စုလိုစိတ္ရွိေစရန္ အစားထိုးေပးရမည္။ စိတ္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈသည္ ခႏၶာကိုယ္ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈအတြက္ တိုက္႐ိုက္အေထာက္အကူျပဳသည္။
ပညာေရးတြင္ေအာင္ျမင္မႈရျခင္းသည္ ပတ္ဝန္းက်င္၏လႊမ္းမိုး မႈႏွင့္လည္းဆိုင္သည္။ ပတ္ဝန္းက်င္သည္ လူသားအေပၚ လႊမ္းမိုး ေၾကာင္း Dewey ကလည္းသေဘာေပါက္ခဲ့သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ဆရာမ်ားအေနျဖင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ကိုလည္း ဂ႐ုစိုက္သင့္သည္။ ကေလး၏ ဝန္းက်င္ကိုနားလည္ျခင္းသည္ ပညာေရးကို ေအာင္ႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။
ဆရာသည္ကေလးက ဘာကိုဆုပ္ကိုင္ထားသည္ကိုမသိဘဲ ျပဳျပင္ရန္မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ ကေလးသည္ သူထင္ရာ ျမင္ရာကို စြဲၿမဲစြာ ခံယူထားေလ့ရွိသည္။ ထိုအစြဲကို ခၽြတ္ေပးႏိုင္မွသာ ဆရာေကာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္ႏိုင္မည္။
ကိုယ့္ကိုယ္ကိုစိတ္ပိုင္း အေတြးအေခၚပိုင္းဆိုင္ရာဖြံ႕ၿဖိဳးေနေစေရးအတြက္ ကမၻာ့အျမင္ႏွင့္ မ်က္ေျခမျပတ္သင့္ ေပ။ လူတိုင္း ကိုယ့္အျမင္ ကိုယ့္အေတြး ကိုယ့္ဆုံးျဖတ္ပိုင္ခြင့္မ်ားရွိၾကသည္။ ဆရာကသူတို႔အေပၚ လႊမ္းမိုး ခ်ဳပ္ကိုင္မႈျဖင့္ သူတို႔ကိုမဆုံးျဖတ္ေစသင့္။ကေလးသည္ ဆရာ၏သင္ျပမႈကို ခံယူေနရသည္ဆိုျခင္းထက္ ကေလးသည္ သူ႕ကိုယ္ပိုင္အေတြး ကိုယ္ပိုင္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ျဖင့္ ျပႆနာတစ္ခုကို ေဖာ္ထုတ္တင္ျပႏိုင္စြမ္း ရွိေစရမည္ျဖစ္သည္။  ယေန႔ကၽြႏ္ုပ္တို႔သိေနသည့္ “ပညာေရးေဖာက္ထြက္မႈ” သေဘာတရားမ်ားကို ႐ူးဆိုးက Émile တြင္ ျပတင္းေပါက္ကို မျပင္ဘဲပိတ္ထားလၽွင္ ကေလးသည္ အိုက္လာပါက ခ်ိဳးေဖာက္ ထြက္သြားမည္ ဆိုသည့္သေဘာတရားျဖင့္ေဆြးေႏြးထားသည္။
႐ူးဆိုးက ေနာင္မ်ိဳးဆက္သစ္သည္ အလၽွံပယ္ႂကြယ္၀သည့္ ဘ၀မ်ားကို ရယူခံစားပိုင္ခြင့္ရွိၿပီး ျပႆနာေပါင္း ေထာင္ေသာင္းမက ႀကဳံေတြ႕ၾကရဦးမည့္သူမ်ားျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။ Émile သည္ ပေလတို၏ Republic ၿပီးလၽွင္ အထင္ရွားဆုံးပညာေရးဆိုင္ရာ သေဘာတရားစာအုပ္ျဖစ္သည္။ သူေရးသည့္ Confession သည္ St. Augustine ၏ ကိုယ္တိုင္ေရးအတၳဳပၸတၱိထက္ပိုၿပီး ထင္ရွား သည္။ The Reverise  သည္ စိတ္ကူးယဥ္ သ႐ုပ္မွန္ဝါဒျဖစ္ေပၚေစေရး မ်ားစြာအေထာက္အပံ့ေပးခဲ့သည္။ The Social Contract  သည္ ထုတ္ေဝစဥ္ ကတည္းက ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား၏ ေတာ္လွန္လိုစိတ္ကိုမျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္ေပးခဲ့ သည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။
႐ူးဆိုးသည္ အထီးက်န္ျခင္း၊ လူ႕ေဘာင္အသိုင္းအဝိုင္းႏွင့္ကင္းကြာလိုျခင္း စိတ္ရွိၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္မႈ၊ အႂကြင္းမဲ့ စိုးမိုးမႈမ်ားကို မႏွစ္သက္သူျဖစ္သည္။ သူ႕တြင္အေျပာႏွင့္အလုပ္ မသက္ဆိုင္သလိုေနထိုင္ ျပဳမူျခင္းမ်ား ရွိေသာ္လည္း ပညာေရးအေလးထားမႈ၊ သဘာ၀ပညာေရး၊ ကေလးဗဟိုျပဳသင္ၾကားေရးတို႔ကို စတင္ တည္ေဆာက္ခဲ့သူတစ္ဦးအေနျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳရမည္ျဖစ္သည္။ ဘ၀တြင္ အခက္အခဲေပါင္းမ်ားစြာ ရင္ဆိုင္ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရၿပီး ပတ္ဝန္းက်င္ကိုအေလးမျပဳ ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ခံစားခ်က္ျပင္းထန္ေနေသာ္လည္း ပတ္ဝန္းက်င္ပညာေရးကို အေလးထားေဆြးေႏြးသြားသည္။ တကယ္ေတာ့ ႐ူးဆိုးသည္ အထီးက်န္စြာ ခံစား ေနထိုင္ရင္း လူသားမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးကၽြမ္းဝင္လိုစိတ္ကို သူ႕အႏုပညာတြင္သ႐ုပ္ေဖာ္ကာ ကမၻာေက်ာ္ခဲ့ရသူ တစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။