May 25, 2010 at 3:10 PM
ဆရာရွင့္ သမီး ဗိုက္တအား ေအာင့္ေအာင့္ေနပါသျဖင့္ ဆရာနွင့္
တိုင္ပင္ခ်င္ပါသည္။ ကန္ေတာ့ပါ ဆရာရွင့္၊ ဘယ္ဘက္ ဆီးစပ္ အေပၚနားမွ စတင္ျပီး၊
၀မ္းဗိုက္တျပင္းလံုး ပူ၍ စူးလာကာ ရင္ညြန္႔ထိ တက္ေအာင့္ပါသည္။ ေဆးရံုသြား၍
ျပသေသာအခါ X-Ray/CT Scan ျဖင့္ စစ္ေဆးေသာ္လည္း၊ normal result သာျပ၍
Abdominal Pain ဟူ၍သာ မွတ္ခ်က္ခ်၍ ေဆးမ်ား ေပးလိုက္ပါသည္ရွင္။ ေဆးမ်ားကို
ေသာက္ေသာ္လည္း သိသိသာသာ သက္သာလာျခင္း မရိွေသးပါ ဆရာရွင့္။ အစာ စားျပီးေနာက္ ပိုနာသျဖင့္ အရည္သာေသာက္ ေနရပါသည္ရွင့္။ ဆီးသြား မွန္ေသာ္လည္း၊ ၀မ္းမသြားသည္မွာ ၄, ၅ ႐က္ ႐ိွေနပါျပီ႐ွင့္။ ဗိုက္ေအာင့္သျဖင့္ မအိပ္ရေသာ ညေပါင္းလည္းမ်ား ေနပါျပီး႐ွင့္။ ေက်းဇူးျပဳျပီး အႀကံဥာဏ္မ်ားေပးပါ႐ွင့္။
မဖတ္ရေသးရင္ေတာ့ Peptic ulcer ေလနာဆိုတာ ဘုရင္မွာလည္းျဖစ္သည္ ကိုပါ ဖတ္ေစခ်င္တယ္။
Abdominal ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ကို Music သမားေတြက ဖတ္ရင္ (တိုရြန္တို) က Rapper လို႔ ထင္ခ်င္ထင္ေနမယ္။ မဟုတ္ပါ၊ ဗိုက္ပါသူတိုင္း ခံစားရတဲ့ ေ၀ဒနာအေၾကာင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလနာမဟုတ္ဘဲ ဗိုက္နာတာေတြ အမ်ားၾကီး ရွိတယ္။ “အနာမဲ့သူ ရွင္ပါကူ” ကလြဲရင္ လူတိုင္းလိုလို ဗိုက္နာတာက ခဏခဏျဖစ္ၾကရတယ္။ တခ်ိဳ႕ ခြဲစိတ္ခံၾကရတယ္။
ဗိုက္ဆိုတာ လူ႔ကိုယ္မွာ ေနရာအမ်ားဆံုး ယူထားတယ္။ အထဲမွာ အဂၤါေတြကလည္း စံုလွတယ္။ ႏွလံုးနဲ႔ အဆုပ္သာရွိတဲ့ ရင္ေခါင္း Chest (Thorax) ေအာက္က Abdomen ဗိုက္ျဖစ္တယ္။ ရင္ေခါင္းနဲ႔ ဗိုက္ကို Diaphragm ၾကြက္သား ခံုးခံုးၾကီး တခုနဲ႔ နယ္နိမိတ္ ျခားထားတယ္။ အစာအိမ္၊ အူသိမ္၊ အူမၾကီး၊ အစာေဟာင္းအိမ္၊ အသဲ၊ ေဘလံုး၊ သည္းေျခအိပ္၊ ေက်ာက္ကပ္၊ ဆီးျပြန္ဆိုတဲ့ အဂၤါေတြရယ္ သူတို႔နဲ႔ တြဲေနတဲ့ ေသြးေၾကာေတြ၊ (လင့္ဖ္) ေၾကာေတြ၊ အာရံုေၾကာေတြ၊ အေျမွးေတြ ရွိၾကတယ္။ ဗိုက္နဲ႔ တဆက္ထဲ ေအာက္မွာရွိတာက Pelvis တင္ပါးဆံုပိုင္း။ သူအထဲမွာ Bladder ဆီးအိမ္၊ Uterus သားအိမ္ (အမ်ိဳးသမီး)၊ Prostate ဆီးအၾကိတ္ (အမ်ိဳးသား) နဲ႔ Rectum အစာေဟာင္းအိမ္ေတြ ရွိၾကတယ္။
နယ္နိမိတ္ ဆိုတာ သင္ၾကား-မွတ္သားလို႔ အဆင္ေျပေအာင္ ေျပာရတာပါ။ တေနရာမွာ တခုခုျဖစ္ရင္ ကပ္ေနတဲ့ ေနရာကိုပါ သက္ေရာက္ေစတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္တခုမွာ တခုခုျဖစ္ရင္ အိမ္နီးခ်င္းေတြ မေနသာတဲ့ သေဘာမ်ိဳး။ ျပည္တြင္းေရးကိစၥဆိုျပီး၊ မ်က္ႏွာလႊဲေနတာမ်ိဳးကို က်န္းမာေရးမွာ လုပ္မရပါ။
ဗိုက္နာတာကို ခ်က္ခ်င္းျဖစ္-အတင္းနာတာကို Acute pain in abdomen ေရာဂါေတြေခၚတယ္။ ရမ္းကုဆရာေတြက နာတဲ့ေနရာမွာ ေဆးထိုးတယ္။ နာတာကို သိတဲ့ အာရံုေၾကာက အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေနလို႔ ဗိုက္နာတာကို ရိုးရိုးစင္းစင္း၊ စဥ္းစားလို႔ မရဘူး။
Visceral pain မ်ိဳးက အထဲအဂၤါေတြမွာ တခုခုျဖစ္လို႔ ဟိုနားကလို၊ ဒီနားကလို ေအာင့္တာမ်ိဳး။ Vague, Dull, Nauseating အန္ခ်င္သလိုလဲ ေနတတ္တယ္။ ဗိုက္အေပၚပိုင္းမွာ ရွိၾကတဲ့ အစာအိမ္၊ အူသိမ္အစပိုင္း၊ အသဲ၊ သရက္ရြက္ေတြမွာ ျဖစ္ရင္ ဗိုက္အေပၚပိုင္းမွာ နာတယ္။ အူသိမ္၊ အူအတက္နဲ႔ အူမၾကီးအစပိုင္းက ျဖစ္ရင္ ခ်က္တ၀ိႈက္မွာ နာတယ္။ အူမၾကီးနဲ႔ ဆီးလမ္းကျဖစ္ရင္ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းမွာ နာတယ္။ Autonomic nerve ဆိုတဲ့ အာရံုေၾကာေတြ ေၾကာင့္ဘဲ။
Somatic pain ဆိုတာက Parietal peritoneum ဗိုက္အတြင္းအဖံုးလႊာမွာ Infection ပိုး၀င္ရင္ နာတာမ်ိဳးက စူးစူးရွရွ၊ ေနရာအတိအက် နာတယ္။ ဘာ့လို႔လဲဆိုေတာ့ Somatic nerves ဆိုတဲ့ အာရံုေၾကာေၾကာင့္ဘဲ။
Radiating pain ဆိုတာ တေနရာမွာ ေရာဂါျဖစ္ေနျပီး ဘာမွမဆိုင္တဲ့ေနရာမွာ သြားျပီးနာတာကို ေခၚတယ္။ အသဲေရာဂါ၊ သည္းေျခအိတ္ေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါေတြကေန ပခံုးထိပ္မွာ လာနာတတ္တယ္။ အာရံုေၾကာေတြက ခါးရိုးမၾကီးထဲက Spinal cord မွာ လာဆံုေနၾကလို႔ဘဲ။ ညာပခံုးမွာ လာနာရင္ Gall bladder stone သည္းေျခေက်ာက္၊ ဘယ္ပခံုးလာနာရင္ Ruptured spleen ေဘလံုးကြဲတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ Pancreatitis သရက္ရြက္ေရာင္တာ ျဖစ္တတ္တယ္။ Urinary stone ဆီးလမ္း ေက်ာက္တည္တာကေန Pubis ဆီးစပ္၊ Testis က်ားအေစ့၊ Vagina ေမြးလမ္းေၾကာင္းအထိ နာလာတတ္တယ္။
Peritonitis ဆိုတဲ့ ဗိုက္ဖံုးလႊာေရာင္တာဟာ ခြဲစိတ္ပညာ အေရးေပၚအေျခအေနတခု ျဖစ္တယ္။ Gastric perforation အစာအိမ္ေပါက္ျခင္း၊ Appendicitis အူအတက္ေရာင္ျခင္း၊ diverticulitis အူမၾကီးေရာင္ျခင္း၊ intestinal obstruction အူပိတ္ျခင္း၊ Pancreatitis သရက္ရြက္ေရာင္ျခင္း၊ Pelvic inflammatory disease တင္ပါးဆံုတြင္းေရာင္ျခင္း၊ သားအိမ္ ျပင္ပသေႏၶတည္ျခင္း၊ စတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေစတယ္။
ကေလးငယ္ေတြမွာ ျဖစ္တာက လူၾကီးေတြနဲ႔ မတူျပန္ဘူး။ ကေလးငယ္ငယ္ တအားငိုတယ္ဆုိရင္ ဗိုက္နာတာကို အရင္ စဥ္းစား။ ေလ မဟုတ္ရင္ သံေကာင္ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ဒိထက္ ဆိုး၀ါးတာေတြထဲမွာ imperforate anus ေမြးကတည္းက စအိုေပါက္ မပါတာ။ Intussusception အူကေနအူထဲ တိုး၀င္သြားတာေတြ ပါတယ္။
ေရာဂါရာဇ၀င္ ေကာင္းေကာင္းေျပာတတ္ရင္ ဆရာ၀န္ကို ကူညီရာက်တယ္။ ကုိယ္ျဖစ္တာကိုယ္ မေျပာတတ္သူေတြ ရွိတယ္။ စကားေျပာေကာင္းသူေတြက ဟန္မက်ဘူး။ ပိုေျပာတတ္တယ္။ စာေရးေကာင္းသူေတြက လူနာေကာင္းေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• စူးစူးရွရွနဲ႔ တခ်က္တခ်က္ အသက္ရွဴတန္႔သြားေအာင္ နာလိုက္ ရပ္လိုက္ျဖစ္တာဟာ သည္းေျခလမ္း ျပႆနာ။
• ေအာင့္နာျပီး၊ အန္လာတာမ်ိဳးက အူပိတ္ေနတာ။
• ရစ္ရစ္နာျပီး၊ မွန္မွန္ ျဖစ္လာတာမ်ိဳးဆိုရင္ Appendicitis အူအတက္၊ Intestinal obstruction အူသိမ္ပိတ္ခါစ၊ Mesenteric ischemia အူေျမွးေသြးေၾကာပိတ္တာ။
• စူးရွျပီး၊ ေတာက္ေလွ်ာက္ နာတာဟာ လႈပ္ရွားေလ ဆိုးေလ ျဖစ္ရင္ Peritonitis ၀မ္းတြင္းေခါင္းေျမွးေရာင္တာ။
• မီခလုပ္ဖြင့္လိုက္ေတာ့ မီးလင္းသလို ျဗဳန္းစားႀကီး နာလာတာမ်ိဳးက Gastric perforation အစာအိမ္ေပါက္တာ။ Renal stone ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္တည္တာ၊ Ectopic pregnancy သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္ျပီးေပါက္တာ။
• ဆုတ္ျဖဲခံရသလို နာတာမ်ိဳးက Dissecting Aneurysm ေသြးလႊတ္ေၾကာ ေဖါင္းကြဲတဲ့ ေရာဂါ။
• အရင္ကလည္း နာဘူးသူဆိုရင္ Peptic ulcer ေလနာ၊ Gallstone colic သည္းေျခေက်ာက္၊ Diverticulitis အူမၾကီးထဲက ေရာင္တာ တခုခုျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• စမ္းၾကည့္ရတာနဲ႔ နာတာ မမွ်ေအာင္ နာတာမ်ိဳးဆိုရင္ Mesenteric ischemia အူအေျမွး ေသြးမေလွ်ာက္တာ။
• ဗိုက္နာတာက ဘယ္လိုေနရင္ သက္သာသလဲ။ Peptic ulcer disease က Antacids ေသာက္လို႔ သက္သာတယ္။ Peritonitis ဆိုရင္ အသာေလးလွဲေနလို႔ သက္သာတယ္။
• ဗိုက္လဲနာတယ္ အန္မယ္၊ ၀မ္းလဲေလွ်ာတာမ်ိဳးက Gastroenteritis အစာလမ္းေရာင္တာ။ ဗိုက္နာတာ ၾကာျပီးမွ အန္လာမယ္၊ အူေတြလႈတ္ရွားသံ မၾကားရသူဟာ Acute intestinal obstruction အူလမ္းပိတ္တာ။
ဗိုက္နဲ႔ မဆုိင္ဘဲ ဗိုက္နာတာမ်ိဳးေတြလဲ ရွိေသးတယ္။ Rectus muscle hematoma (ဗယ္လီ) ၾကြက္သားမွာ ေသြးခဲ ေနတာ၊ Testicular torsion က်ားအေစ့လိမ္ေနတာ၊ Herpes zoster ေရယံု၊ Alcoholic ketoacidosis အရက္နာ၊ Diabetic ketoacidosis ဆီးခ်ိဳ၊ Myocardial infarction ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း၊ Pneumonia ႏူမိုးနီးယား၊ Pulmonary embolism အဆုပ္ေသြးခဲပိတ္၊ Heavy metal, Methanol poisoning အဆိပ္သင့္၊ Scorpion sting ပင့္ကူကိုက္၊ Opioid withdrawal ဘိန္းျဖတ္။
ေရာဂါေတြ တန္းစီေရးျပရတာကို ဖတ္ျပီး၊ သိပ္ မေၾကာက္ေစခ်င္ပါ။ စံုေအာင္ မေရးရင္ ထိန္ခ်န္မႈ ေရာက္မွာ စိုးလို႔ပါ။ ဗိုက္နာရင္ ဆရာ၀န္ျပပါ။ မေနႏိုင္ မထိုင္ႏိုင္ မနာသူမ်ား၊ ဆရာ၀န္မျပခင္ လွမ္းေမးခ်င္ ေမးႏိုင္ပါတယ္။ ကုတဲ့နည္းေတြ မေရးေသးပါ။ ေမးတဲ့သူကိုေတာ့ တိုက္ရိုက္ ေျဖလိုက္ပါတယ္။ ေဆးေက်ာင္းသားေတြသာ စာအမ်ားၾကီး ဖတ္ရတဲ့ဇာတာ ပါတယ္ မဟုတ္လား။
လူဆိုတာ နာတာ မခံခ်င္ၾကဘူး။ ဒီလိုျဖစ္သူေတြက (ေနာ္မယ္လ္) ပံုမွန္ျဖစ္တယ္။ နာတာကို သာယာသူေတြ ရွိတယ္။ “အနာခံမွ အသာစံရမယ္” ဆိုတာကို သိလို႔ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ Sadism (Sadomasochism) ေခၚတဲ့ စိတ္ေျခအေနတမ်ိဳး ရွိသူေတြကေတာ့ အနာခံခ်င္ၾကသတဲ့။ အမွန္က တဗိုက္ထဲနာနာ၊ ဗိုက္သန္းငါးဆယ္နာနာ၊ နာတာ မေကာင္းပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
၅-၇-၂၀၁၀
No comments:
Post a Comment