ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းႀကီး
ေခါင္ေလာင္းေတာ္ဘြဲ႔ – အဝိႏၵေဆာက္ ေခါင္းေလာင္းေတာ္
အေလးခ်ိန္- ၁၈၀ ၀၀၀ ပိႆာ (တန္ခ်ိန္ ၂၉၀)
အတုိင္းအတာ – အဝ (၈) ေတာင္၊ xxx (၁၂) ေတာင္
သြန္းလုပ္သည့္ေန႕ – သကၠရာဇ္ (၈၃၇) ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလဆန္း (၈) ရက္၊ ၾကာသေတးေန႔
ေရႊတီဂုံေစတီေတာ္သုိ႔ တင္လႉသည့္ေန႔ – သကၠရာဇ္ (၈၃၈) ခုႏွစ္၊ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔
ေဒါပုံျမစ္လည္တြင္ နစ္ျမဳပ္သြားသည့္ႏွစ္ – သကၠရာဇ္ (၉၇၄) ခုႏွစ္
ေက်ာ္ၾကားမႈ – ေပ်ာက္ဆံုးနစ္ျမဳပ္ေနမႈ
ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ေခါင္းေလာင္းႀကီး
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းႀကီးသည္ ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ေခါင္းေလာင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားေသာ ေခါင္းေလာင္းကို စိန္ေခၚ သည့္ ေခါင္းေလာင္းတခု ျဖစ္သည္။ယင္းကား မြန္ဘာသာအားျဖင့္ ‘အပိႏၷေသာ္’ သို႔မဟုတ္ ‘ဓမၼေစတီ’ ေခါင္းေလာင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ေခါင္းေလာင္း ဘြဲ႔အမည္မွာ ျမန္မာဘာသာအားျဖင့္ ‘အဝိႏၵေဆာက္’ဟု ေခၚပါသည္။ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္း သည္ ဇာကိုလိုေကာ ေခါင္းေလာင္းထက္ မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးတခုစာ ပို၍ႀကီးမားေနသည္ကို အံ့ၾသဖြယ္ရာ ေတြ႔ရွိရသည္။ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းကို ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ေခါင္းေလာင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။ ထုိ႔အျပင္ ဇာကိုလိုေကာ ေခါင္းေလာင္းသည္ (၁၈) ရာစုတြင္ သြန္းလုပ္ေသာ ေခါင္းေလာင္းျဖစ္ၿပီး ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္းမွာ ေအဒီ ၁၅ ရာစုက သြန္းလုပ္ခဲ့ေသာ ေခါင္းေလာင္း ျဖစ္သျဖင့္ ႏွစ္(၃ဝဝ) ပို၍ ေစာေနသည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဓမၼေစ တီ ေခါင္းေလာင္းသည္ ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ေခါင္းေလာင္း ျဖစ္သင့္ေပသည္။
ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကုိ ဆယ္ယူရရွိမည္ဆိုပါက မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႔၏ ယဥ္ေက်းမူအေမြအႏွစ္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးႏွင့္ ပက္သက္သည့္ အေသးစိတ္
အခ်က္အလက္တုိ႔ကုိ ျပည္သူမ်ားသု႔ိ အေသအခ်ာတင္ျပနိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ၎အျပင္ တရုပ္တုိ႔၏ ေၾကးသြန္အတတ္ပညာထက္ ႏွစ္ေပါင္း(၁၅၀၀)ခန္႔ ေစာသည့္ မြန္တုိ႔၏ ယုိးဒယားနုိင္ငံ ဘန္းခ်ိဳင္းေဒသ ေၾကးသြန္အတတ္ပညာအတြက္ႀကီးမားေသာ သက္ေသအေထာက္အထားတခု ျဖစ္လာမည္။
လွဴဒါန္းျခင္း
ျမန္မာ့သမုိင္းတြင္ မြန္တို႔၏ မဂဒူးမင္းဆက္တြင္ ၁၆ ဆက္ေျမာက္ မြန္ဘုရင္ ဓမၼေစတီမင္းသည္ ဟံသာဝတီ (ယခု ပဲခူး) မွ အုပ္စုိးၿပီး ၁၄၈၀ ခုတြင္ လူဦးေရ စစ္တမ္း ေကာက္ယူခဲ့သည္။ ဓမၼေစတီမင္းႀကီးသည္ ဥပုိက္၊ သမႏၲရာဇ္၊ ဘုရင္ရာဇာ၊ စြႏၲရာဇာ အမတ္ေလးဦးကို အိမ္ဦးေရစာရင္း ေကာက္ယူရန္ တာဝန္ေပးခဲ့သည္။ အမတ္မ်ားက အိမ္စာရင္းသာမက အိမ္ တုိင္းမွ ေၾကးကုိပါ ေကာက္ခံခဲ့ရာ ေၾကးစင္တသန္းႏွင့္ ရွစ္သိန္း ရရွိခဲ့သည္။ မင္းႀကီးက ေၾကးပါ ေကာက္ယူခဲ့ေသာ အ မတ္ေလးဦးအား အျပစ္ဒဏ္ေပး၏။ ေၾကးမ်ားကုိ ကာယကံရွင္မ်ားအား ျပန္ေပးေစသည္။ ပုိင္ရွင္မ်ားက ျပန္မယူဘဲ မင္း ႀကီး သင့္ေတာ္သလုိသာ အသံုးျပဳရန္ေလွ်ာက္ထားေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဓမၼေစတီမင္းႀကီးသည္ ဤေၾကးမ်ားျဖင့္ အ မတ္ႀကီး ဗညားအိမ္ကို အႀကီးအမွဴး ခန္႔ေတာ္မူသည္။ အမတ္ႀကီးသည္လည္း ေဇယဗာဟု၊ ပဲခူးသဥတၱရာ၊ နႏၵစည္သူ ေက်ာ္၊ သံဃရာဇာ စသည့္ ဆရာတုိ႔ အခါေပးသည့္အတုိင္း တေပါင္းလဆန္း (၈)ရက္၊ ၾကာသပေတးေန႔ သိဟ္လဂ္တြင္ ပြဲႀကီးသဘင္ ႀကီးစြာျပဳ၍ ေခါင္းေလာင္းႀကီးကို သြန္းလုပ္ေစသည္။
အမတ္ႀကီးသည္လည္း ဆရာတုိ႔ အခါေပးသည့္အတုိင္း တေပါင္းလဆန္း (၈) ရက္၊ ၾကာသာပေတးေန႔ သိဟ္လဂ္တြင္ ပြဲႀကီးသဘင္ျပဳ၍ ေခါင္းေလာင္းႀကီးကုိ ျပဳလုပ္ေတာ္မူသည္။ သို႔ေသာ္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးမွာ ထူးထူးျခားျခား အသံမျမည္ ဘဲ ရွိခဲ့သည္။ (သမုိင္းအရ ထုိေခါင္းေလာင္းႀကီးကုိ နကၡတၱေဗဒသေဘာအရ မေကာင္းေသာ ၁၄၈၄-ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၅) ရက္ေန႔တြင္ စတင္သြန္းခဲ့ၿပီး အသံမမည္ဟု ဆုိသည္။) ေခါင္းေလာင္းသြန္းလုပ္စဥ္ ေလာကဥာဏ အမည္ရွိ ေဗဒင္ ဆရာတဦးက ေခါင္းေလာင္းသြန္းလုပ္ၿပီးလွ်င္ အျပစ္အနာအဆာမရွိ ေခ်ာေမာလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္အသံကာ ျမည္မည္ မဟုတ္ဟု မင္းႀကီးအားေလွ်ာက္၏။ မင္းႀကီးက အေၾကာင္းစုံေမးျမန္းရာ ေခါင္းေလာင္းျပဳလုပ္ရန္ ဆရာတုိ႔ေပးေသာအခါ သည္ နကၡတ္ေျခာက္လုံးျဖစ္သည္။ ေျခာက္လုံးမွာ မိေက်ာင္းနကၡတ္ ျဖစ္သျဖင့္ မိေက်ာင္းမွာ လွ်ာမရွိ၍ အသံမျမည္ႏုိင္ ေခ်။ မင္းႀကီးလည္း ေခါင္းေလာင္းကို မြန္ဘာသာျဖင့္ အပိႏၷေသာ္ဟု ဘြဲ႔အမည္ေပးၿပီး ေကာဇာသကၠရာဇ္(၈၃၈)ခုႏွစ္၊ သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ေန႔တြင္ ေရႊတိဂုံရင္ျပင္တြင္ ခ်ိတ္ဆြဲလွဴဒါန္း ေရစက္ခ်ေတာ္မူသည္။ ေခါင္းေလာင္းႀကီးကုိ ျမန္မာ ဘာသာျဖင့္ “အဝိႏၵေဆာက္’’ဟု အမည္ရ သည္။ (ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္ တည္ရွိရာ ကုန္းေတာ္ေပၚတြင္ ပထမဦးဆံုး လွဴ ဒါန္းေသာ ေခါင္းေလာင္းမွာ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းႀကီးပင္ ျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ေရႊတိဂံုကုန္းေတာ္ေပၚရွိ ေခါင္းေလာင္း စုစုေပါင္း (၂၉) လံုးရွိသည္။ (သုေတသန= ေမယာအမ္တီ)
ေရွးေခတ္စာ မွတ္တမ္းမ်ားအရ ၎ ေခါင္းေလာင္းႀကီးတြင္ ေၾကးနီအျပင္ ေရႊ၊ ေငြ တုိ႔လည္း ပါသည္ဟုဆုိသည္။ ေခါင္း ေလာင္းထဲတြင္ ျမႏွင့္ နီလာ ရတနာတုိ႔လည္း ျမႇဳပ္ထားသည္ဟု ဆုိသည္။ ဓမၼေစတီမင္း ဥစၥာႂကြယ္ဝပံုအရ ၎မွာျဖစ္ႏုိင္ သည္။ ေခါင္းေလာင္းႀကီးသည္ ၁၂-ေတာင္ ျမင့္ၿပီး ၈-ေတာင္ က်ယ္သည္။ တၿပိဳင္တည္းမွာပင္ ၅၀၀ပိႆာရွိ ေခါင္း ေလာင္းအေသးလည္း သြန္းေလာင္းလွဴတန္းခဲ့သည္ဟု အဆုိရွိသည္။
ႏုိင္ငံျခားသားမ်ား ေရာက္ရွိျခင္း
ေနာင္ႏွစ္တရာၾကာၿပီးေနာက္ ၁၅၈၂ ခုတြင္ အီတလီေက်ာက္ကုန္သည္ ဂစပါရုိ ဘယ္ဘီ သည္ ေရႊတိဂံုဘုရားသုိ႔ ေရာက္ ရွိခဲ့ၿပီး ေရႊတိဂံုဘုရားကုိ အေသးစိတ္ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။ သူေရးခဲ့သည္မွာ”ကြၽႏ္ုပ္ ေတြ႔ခဲ့ရသည္မွာ အလြန္ခမ္းနား ေသာ ခန္းမႀကီးထဲတြင္ အလြန႔္အလြန္ ႀကီးမားေသာ ေခါင္းေလာင္းႀကီးရွိၿပီး အတုိင္းအတာအားျဖင့္ ေျခာက္လွမ္းႏွင့္ သံုးဖန္ရွိၿပီး အထက္မွေအာက္သုိ႔ စာလံုးတခုႏွင့္ တခုပူးကပ္ေနေသာ စာမ်ားအျပည့္ေရးထားၿပီး ဖတ္ရမည္ပံု မေပၚေပ။”
၁၅၃၀-ခုတြင္ မြန္ဘုရင္မ်ား၏ အာဏာစက္က်ဆင္းလာၿပီး ၁၅၃၅-ခုတြင္ ေအာက္ျပည္သည္ အထက္ျပည္ႏွင့္ ျခားနား သြားသည္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ဥေရာပကုန္သည္ႏွင့္ စြန္႔စားရွာေဖြသူမ်ား ေအာက္ျမန္မာျပည္သုိ႔ ေရာက္လာၾကသည္။ ၁၅၉၀-ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ေပၚတူဂီလူမ်ိဳး စြန္႔စားရွာေဖြသူ `ဖီလစ္ဒီဘရုတ္တုိ ရနီကုတ္´အား စီရမ္ (သန္လ်င္) တြင္ ရခိုင္ ဘုရင္က ကုန္သြယ္ရံုးဖြင့္ခြင့္ ေပးလုိက္သည္။ ၁၆၀၀-ခုတြင္ သူ၏ၾသဇာမွာ ျမစ္ေၾကာင္းတေလွ်ာက္ ေဘးပတ္ဝန္းက်င္ အပါအဝင္ ဒဂံုအထိ ေရာက္သည္။
ယူေဆာင္ျခင္း
ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၆၀၈-ခုႏွစ္တြင္ ေပၚတူဂီလူမ်ဳိး ဖိလစ္ဒိုဘရစ္တိုသည္ ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္းႀကီးကုိ အရည္ႀကိဳ၍ အ ေျမာက္သြန္းလုပ္ရန္ ေတာင္ေပၚမွ လိွမ့္ခ်၍ ျမစ္ကမ္းနားထိ ဆင္မ်ားျဖင့္ဆြဲကာ ပုဇြန္ေတာင္ ေရလက္ၾကားတြင္ ေဖါင္ ေပၚသုိ႔ တင္ခဲ့သည္။ ေဖာင္ျဖင့္ သန္လ်င္သို႔ သယ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ပဲခူးျမစ္၊ ရန္ကုန္ျမစ္ႏွင့္ ငမုိးရိပ္ေခ်ာင္း သုံး သြယ္ဆုံဆည္းရာ ေဒါပုံျမစ္ေနရာတြင္ ေဖာင္ပ်က္ၿပီး ေခါင္းေလာင္းႀကီးမွာ ေရေအာက္သုိ႔ က်သြားခဲ့သည္။ ဖိလစ္ဒိုဘရစ္ တိုလည္း ေရေအာက္သို႔ ပါသြားခဲ့သည္။ ေပၚတူဂီတုိ႔လည္း ၎ကိုခုိးယူျခင္းေၾကာင့္ အထိနာသည္။ ေပၚတူဂီ ဂတ္ရံုးအား ေဒါသထြက္ေသာ ဗမာမ်ားက တုိက္ခုိက္ခဲ့ၿပီး မွတ္တမ္းမ်ားအရ ေပၚတူဂီေခါင္းေဆာင္မွာ ဝါးရင္းတုတ္ျဖင့္ တခ်က္ျခင္း ရုိက္၍ တေျဖးေျဖးျခင္း ေသေစသည္ ဟုဆုိသည္။ ေဒါပုံျမစ္အကူးတြင္ ေဖာင္နစ္ၿပီး ေခါင္းေလာင္းႀကီး ေရထဲနစ္ျမဳပ္သြား သည္မွာ ယေန႔ထက္တိုင္ ျဖစ္သည္။ ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္း ေရေအာက္နစ္ျမဳပ္ေနသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀၀) နီးပါးရွိ ေခ်ၿပီ။
(ဖီလစ္ ဒီဘေရဒိုမွာ ရခိုင္ဘုရင့္တပ္မေတာ္၏ ေၾကးစား စစ္ဗိုလ္တဦးျဖစ္ပီး ရခိုင္ဘုရင္ထံမွာ သန္လွ်င္ၿမိဳ႕ကို စားခြင့္ ေလွ်ာက္ထားရယူသူ ျဖစ္သည္။ သူအင္အားႀကီးမားလာေသာအခါ ရခိုင္ဘုရင္ကိုျပန္လည္ပုန္ကန္ေလသည္။ ထိုအခါ ရခိုင္အိမ္ေရွ႕မင္း မင္းခေမာင္းကိုယ္တိုင္ဦးစီးေသာ ရခိုင္ဘုရင့္ေရတပ္မေတာ္မွာ သန္လွ်င္ကို လာေရာက္တိုက္ခိုက္ေလ သည္။ ဖီလစ္ဒီဘေရတိုလည္း သေဘၤာ သံုးစီးျဖင့္ထြက္ေျပးေလသည္ ထြက္ေျပးရာလမ္းတြင္ ရခိုင္ဘုရင့္ေရတပ္မေတာ္ ႀကီးႏွင့္ ထိပ္တိုက္တိုးေလသည္။ ရခိုင္ေရတပ္မေတာ္ႀကီးသည္လည္း သန္လွ်င္ကို မေရာက္ေသးေသာေၾကာင့္ ေပါ့ေပါ့ ေလွ်ာ့ေလွ်ာ့ႏွင့္ ခ်ီတက္လာသည့္အျပင္ တပ္ဦးတြင္ ရခိုင္အိမ္ေရွ႕မင္း မင္းခေမာင္း ကိုယ္တိုင္ခ်ီတက္လာရာ ရခုိင္မင္း သားသည္ ေပၚတူဂီတို႔၏ ဖမ္းစီးျခင္းကိုခံရေလသည္။ ဖီလစ္ဒီဘေရတိုက မိမိကိုယ့္ ျပည္ေထာင္ဘက္မင္းအျဖစ္ သတ္ မွတ္ပါက အိမ္ေရွ႕မင္းကို ျပန္လည္လြတ္ေပးမည္ဟု အေရးဆိုေသာ္ေၾကာင့္ ရခိုင္ဘုရင္သည္လည္း မိမိသားေတာ္အ သက္ မေသေရးအတြက္ ျပည္ေထာင္ဘက္မင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္ရသည္။ ထိုေနာက္တြင္ကား ဖီလစ္ဒီဘေရတို သည္ သန္လွ်င္တြင္ ထင္တိုင္းက်ဲေလေတာ့သည္။ ေနာင္တြင္ အေနာက္ဖက္လြန္မင္းက ႀကီးမားေသာ တပ္မေတာ္ႀကီး ႏွင့္ သန္လွ်င္ကို လာေရာက္တိုက္ခိုင္ေလသည္။ ဖီလစ္ဒီဘေရတိုသည္၊ ေတာင္ငူဘုရင္ နတ္သွ်င္ေနာင္ ႏွင့္အတူအဖမ္း ခံရပီး အေနာက္ဖက္လြန္မင္းက တရားရံုးတင္ စစ္ေဆးပီး သန္လွ်င္ၿမိဳ႕ သူ႔၏ အိမ္ေရွ႕တြင္ပင္ တံၾကင္လွ်ိဳသတ္ခံခဲ့ရ သည္။ သန္လွ်င္တြင္ ယခုတိုင္ ဖီလစ္ဒီဘေရဒို၏ အုတ္ဂူရွိေသးသည္။ (တခ်ဳိ႕ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ား မွားေကာင္းမွား ႏိုင္သည္ သို႔ေသာ္ ေသခ်ာသည္ မ်ားကား ဖီလစ္ဒီဘေရဒိုသည္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးႏွင့္အတူ နစ္ျမဳပ္သြား ျခင္းမဟုတ္ေပ)
ဆယ္ယူရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ား
ရန္ကုန္ရွိ သမုိင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ ၁၈၀၀-ခုႏွစ္တြင္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးက်ရာေနရာတြင္ ဝဲကေတာ့ ထုိးသည္ဟု ပါသည္မွတပါး ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္းႀကီးအား ဆယ္ယူမႈ မရွိေခ်။ ယခုေခတ္ လူႀကီးမ်ားပင္ ၎ဝဲကေတာ့ကုိ မ်က္ျမင္ ကုိယ္ေတြ႔ရွိသည္ဟု ဆုိၾကသည္။ ျမစ္မွာ မနက္ေပ။ ေပ-၄၀ သာရွိၿပီး ေရေအာက္ရႊံညႊန္မ်ားမွာ ေနာက္ထပ္ ေပ-၄၀ ေလာက္ ရွိမည္ျဖစ္ၿပီး ၎ရႊံညႊန္မ်ားထဲတြင္ ေခါင္းေလာင္းရွိေပမည္။
ဘုိးေတာ္ဘုရားေခါင္းေလာင္း (ေခၚ) ေခါင္းေလာင္းအေသးသည္လည္း ၿဗိတိသွ် သုိက္သမား (British Prize Agent) မ်ားက ၁၈၂၆-ခုတြင္ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္မွခ်ကာ ျမစ္ထဲက်ခဲ့ျပန္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ စြန႔္လႊက္ခဲ့ေသာ္ ၎ေခါင္း ေလာင္းအား ရြာသားမ်ားက ဆယ္ယူခဲ့ၿပီး ေစတီေတာ္ထက္သုိ႔ ျပန္ပုိ႔ခဲ့သည္။
ၿဗိတိသွ် တုိ႔ ႀကိဳးပမ္းမႈ
ၿဗိတိသွ်တို႔ ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္းႀကီးအား ဆယ္ယူရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကိဳးစားေသာ္လည္းမေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ ျမန္မာတုိ႔က ေခါင္းေလာင္းႀကီးအား မူလတည္ရွိရာ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္သုိ႔ ျပန္ပုိ႔လွ်င္ ကူညီမည္ဟုဆုိသျဖင့္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔လည္း မစဥ္း စားဘဲ ေခါင္းညိတ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာတုိ႔တြင္ ဉာဏ္နီဉာဏ္နက္ရွိသည္။ ေရငုတ္သမားမ်ားက ေခါင္းေလာင္း၏ေအာက္တြင္ ဝါးလံုးေခါင္းမ်ား တလံုးျခင္း သယ္ယူထဲ့ၿပီး စုေပါင္းတဲြခ်ည္ကာ ေရေပၚေပၚေစမည္။ ၎ႀကိဳးစားခ်က္သည္ ထုိအခ်ိန္က ျမန္မာတုိ႔ အမ်ဳိးသားေရး ရေစခဲ့သည္။
ျမန္မာအစုိးရ ႀကိဳးပမ္းမႈ
ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းႀကီးကို ရွာေဖြရန္ စတင္လံႈ႔ေဆာ္သူမွာ သမိုင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာ ေဒၚရီရီ ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာ အစုိးရသည္ အဂၤလိပ္ ေရငုတ္၊ ဇီဝ၊ ေရွးေဟာင္းႏွင့္ စြမ္းအင္ ပညာရွင္ မုိက္ဟက္ျခာ (Mike Hatcher) အား ေခါင္းေလာင္းႀကီးအား ေဖာ္ယူ၍ ေစတီေတာ္သုိ႔ ျပန္လည္ပုိ႔ေဆာင္ရန္ အကူအညီရယူခဲ့ပါသည္။ဂ်ပန္၊ ၾသစေၾတးလ်ႏွင့္ အေမရိကန္ တုိ႔ပါဝင္ေသာ ၎လုပ္ငန္းကုိ ဟက္ျခာက သေဘာတူခဲ့ပါသည္။ ဗုဒၶသာသနာ ထြန္းကားေရးအက်ိဳးေဆာင္ ရစ္ခ်တ္ဂရီက အားတက္သေရာ ပါဝင္၍ ရံပံုေငြရွာခဲ့သည္။ ၎လုပ္ငန္းကုိ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာအဆင့္ထိ စိတ္ဝင္စားေစ သည္မွာ သံသယရွိစရာ မလုိပါ။ ဂ်ာမန္ရုပ္ရွင္ကုမၸဏီ တခုကလည္း ၎စြင့္စားခန္းကုိ ရုပ္ရွင္ရုိက္ကူးမည္ ျဖစ္ၿပီး “ဒီတူး ေဖၚေရးသာ ေအာင္ျမင္ခဲ့လွ်င္ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ပတ္သက္၍ ဒါဟာ ခရစ္ယာန္မွာ လုိတရခြက္ (Holy Grail) ရသလုိပါပဲ” ဟု ဆုိခဲ့သည္။
ဘာသာေရး ကုိင္းရႈိင္းေသာ ျမန္မာတုိ႔ကမူ ဗုဒၶ၏ ျမင့္ျမတ္ေသာအေမြကုိ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းျခင္းျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ကံ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ လာလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ ဓမၼေစတီ ေခါင္းေလာင္းႀကီးအား ဆယ္ယူျခင္းသည္ ျမင့္ျမတ္ ေသာမင္းႏွင့္ သူ၏ျပည္သူျပည္သားမ်ား၏ ဆံုးရံႈးေနေသာအေမြကုိ ျပန္လည္ရရွိၾကမွာ ေသခ်ာပါသည္။ ထို႔ျပင္ ၎ေခါင္း ေလာင္းႀကီးတြင္ ေရးထုိးထားေသာ ေခါင္းေလာင္းစာမ်ားက သမုိင္းႏွင့္ ဘာသာစကားပညာရွင္တုိ႔အတြက္ အဖုိးမျဖတ္ ႏုိင္ေသာ အေထာက္အထားပင္ ျဖစ္ေပမည္။
၁၉၉၇-ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာ (၂၉)ရက္ေန႔တြင္ ဓမၼေစတီမင္း ေခါင္းေလာင္းေတာ္ ရွာေဖြဆယ္ယူေရးလုပ္ငန္း ညႇိႏိႈင္းအ စည္းအေ၀းပြဲကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမရွိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီ အစည္းအေ၀းခန္းမ(၄)၌ က်င္းပခဲ့သည္။[2]
၎လုပ္ငန္းကုိ ကန္႔ကြက္သူ မရွိဘူးေတာ့ မဟုတ္ေခ်။ အခ်ဳိ႕ေသာ ဒီမိုကေရစီလုိလားသူမ်ားက ၎ဆယ္ယူမႈသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ စစ္အစုိးရအား အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳရာ ေရာက္သည္ဟုဆုိသည္။ ယခုေခတ္ကုိေက်ာ္ၿပီး ေနာင္ ဒီမုိက ေရစီအစုိးရျဖစ္မွ ထုိလုပ္ငန္းကုိ စသင့္သည္ ဟုဆုိသည္။
မုိက္ဟက္ျခာႏွင့္ ၎၏အဖဲြ႔မ်ားက ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္းႀကီးအား ဆယ္ယူျခင္း လုပ္ငန္းကုိ ၂၀၀၁-ခုႏွစ္တြင္ စရန္ရည္ ရြယ္ခဲ့ၿပီး ေခါင္းေလာင္းႀကီး၏ ေနရာကုိ အတိအက် စရွာရန္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ဘီဘီစီ၏ သတင္းေၾကျငာခ်က္ေၾကာင့္ လူအမ်ား ၎ဆယ္ယူျခင္းလုပ္ငန္းကုိ စိတ္ဝင္စားခဲ့ေသာလည္း မျဖစ္ေျမာက္ခဲ့ေပ။ ထင္ဆခ်က္အရ ၂၀၀၀-ခုႏွစ္၊ ဇြန္ လတြင္ ၎အဖဲြ႔သည္ အင္ဒုိနီးရွား ဆယ္ယူေရး ျပႆနာေၾကာင့္ ၾကံ့ၾကာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ဟန္တူသည္။
ထုိဆယ္ယူျခင္း လုပ္ငန္းသာစခဲ့လွ်င္ ေရငုတ္သမားမ်ားသည္ ညၾကည့္မွန္တက္ထားေသာ ေခါင္းစြက္မ်ားျဖင့္အတူ copper sulphate ရွာေဖြေရး ကိရိယာမ်ားျဖင့္ ေခါင္းေလာင္းကုိ ရွာမည္ျဖစ္သည္။
ဦးစံလင္း၏ ႀကိဳးပမ္းမႈ
ဓမၼေစတီေခါင္းေလာင္းႀကီးအား ေစတနာရွင္ ဦးစံလင္းက ျမန္မာ့နည္း၊ ျမန္မာ့ဟန္ျဖင့္ ျပန္လည္ဆယ္ယူကာ ေခါင္း ေလာင္းႀကီး၏ မူလေနရာ ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္ျမတ္ေပၚသို႔ အျမန္ဆံုး ျပန္လည္တင္လွဴႏိုင္ရန္ သက္ဆိုင္ရာသို႔ ခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းခံလွ်က္ရွိသည္။ ဦးစံလင္းသည္ ၎၏ ကိုယ္ပိုင္ေငြျဖင့္ ၁၉၉၇-ခုႏွစ္တြင္တႀကိမ္၊ ၁၉၉၈-ခုႏွစ္တြင္ႏွစ္ႀကိမ္၊ ၁၉၉၉-ခုႏွစ္တြင္တႀကိမ္၊ စုစုေပါင္း ေလးႀကိမ္တိတိ ဆယ္ယူေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးသည္။ ဦးစံလင္းသည္ ေရငုတ္ ကၽြမ္းက်င္သူတဦးျဖစ္ၿပီး ေခါင္းေလာင္းႀကီးရွိသည့္ေနရာကို ကိုယ္တိုင္ေရငုတ္၍ ရွာေဖြခဲ့ဖူးသူ တပ္မေတာ္(ေရ) အၿငိမ္း စား ၀န္ထမ္းတဦး ျဖစ္သည္။
ဦးစံလင္း၏ အဆိုအရ ေခါင္းေလာင္းႀကီးသည္ ပုဇြန္ေတာင္ေခ်ာင္း၀ရွိ ေရေအာက္ေျမေအာက္ (၅၂)ေပတြင္ နစ္ျမဳပ္ လွ်က္ရွိေနၿပီး ေခါင္းေလာင္းႀကီးႏွင့္ အတူ
* ေပၚတူဂီ သေဘၤာပ်က္ ႏွစ္စီး၊
* အျခားေခါင္းေလာင္းတလံုး၊
* ဉာဏ္ေတာ္ ခုႏွစ္ေတာင္စီရွိ ေရႊသားအစစ္ရပ္ေတာ္မူ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ ႏွစ္ဆူ
* ေက်ာက္သံ ပတၱျမားမ်ားပါသည့္ ေသတၱာ (၁၁) လံုး ယေန႔ထက္တိုင္ရွိေနသည္ဟု ဆို၏။
ဦးစံလင္း၏ သေဘာထား
ျမန္မာ့နည္း၊ ျမန္မာ့ဟန္၊ ျမန္မာ့အဆင့္ျမင့္ နည္းပညာျဖင့္ ျပန္လည္ဆယ္ယူကာ ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္ျမတ္ေပၚသို႔ အျမန္ ဆံုး ျပန္လည္တင္လွဴႏိုင္ရန္၊ တိုင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးဘာသာ၊ သာသနာအတြက္ ေစတနာအရင္းခံ၍ ဲ ေဆာင္ရြက္မည္ျဖစ္ သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္မွ စက္ယႏၱရားပံ့ပိုးမႈလိုအပ္ကာ ေသာင္တူးစက္ (သို႔) ေရယာဥ္တစီး အဓိက လိုအပ္ပါသည္။ ၂၀၁၁-ခုႏွစ္အတြင္း အၿပီးေဆာင္ရြက္ရန္ ရာထားပါသည္။ အခုႏွစ္မိုးရာသီတြင္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မွာျဖစ္ၿပီး မိုးတြင္းတြင္ ေခ်ာင္းထဲသို႔ ေရငုတ္ဆင္းရသည္မွာ ေရေအာက္ေျခရွိ ၾကမ္းျပင္သည္ သမံသလင္းလို ေျပာင္ရွင္းေန၍ ျဖစ္သည္၊ ေႏြရာ သီတြင္ ႏႈန္းေျမမ်ား ထူထပ္ေန၍ အဆင္မေျပႏိုင္ဟု ဆိုသည္။
ျမန္မာတက္ကနစ္ဖိုရမ္မွ ဗဟုသုတအျဖစ္သာ မွ်ေ၀ပါသည္။
ေလစားစြာျဖင့္ …. ေမာင္ျမင့္၊ ႏုိင္လင္းထြန္း
Win Paphyu ေဖ့စ္ဘုတ္မွ
No comments:
Post a Comment